شاید در اولین نگاه احساس کنیم که انجام همه امور فوق در مدارس مستم پرداخت هزینه های سنگین باشد و مسلماً در مدارس دولتی چنین امکانی وجود ندارد، لیکن با کمی تأمل به این نتیجه می رسیم که انجام بسیاری از این پیشنهادات فوق می تواند با درایت و مدیریت صحیح با حداقل بودجه و امکانات انجام شدنی باشد. و به اشکال مختلف می توان شادابی و طراوت را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم هدیه دهیم و در نهایت جامعه ای شاد داشته باشیم که این خود باعث بروز رشد استعدادها و خلاقیت ها در جوانان ما خواهد شد.
شاداب سازی و ایجاد روحیه شاد در دانش آموزان و جلوگیری از افسردگی آن ها باعث می شود افرادی هدفمند، کارآمد و مسئولیت پذیر در جامعه داشته باشیم. در این میان عوامل متعددی دست به دست هم داده تا این هدف محقق شود.
- مهمترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او و پیوند میان خانواده و مدرسه و تعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود.
نقش مدرسه، معلمان و سایر اولیاء مدرسه بر کسی پوشیده نیست بنابراین با ایجاد مدرسه ای شاد می توان به پرورش افرادی شاد و کارآمد برای جامعه ای موفق امیدوار بود. به امید تحقق این امر مهم.
نظارت مشارکتی بر فعالیت های آموزشی و پرورشی مدرسه
تبادل تجربه موفق مدیران در رابطه با شاداب سازی مدارس
مطالعه در خصوص شادی و جایگاه آن در تعلیم و تربیت
استفاده از مدیریت مشارکتی که باعث خلاقیت و ابتکار می شود.
برقراری روابط حسنه در مدرسه
افزایش عزت نفس در کارکنان و دانش آموزان با روش های صحیح تشویق
تشکیل کمیته شاداب سازی مرکب از مدیر، مربی پرورشی، دبیر ورزش، هنر، نماینده دبیران، دانش آموزان و انجمن اولیاء و مربیان
برگزاری اردوهای سیاحتی و تفریحی با نظارت اولیاء
بها دادن به دانش آموزان کنجکاو و پرسشگر و پرتحرک و شاداب
ایجاد فضای سبز و استفاده از رنگ های شاد و جذاب در مدرسه
توجه به وضعیت بهداشت محیط مدرسه
دادن مسئولیت به دانش آموزان
پر بار کردن ساعات ورزش
ایجاد کتابخانه مناسب، نمازخانه تمیز و جذاب
تهیه وسایل کمک آموزشی جهت تدریس بهتر معلمان
فراهم کردن برنامه مشارکت اولیاء در برنامه های شاداب سازی
پخش موسیقی آرامبخش در ساعات استراحت
ترغیب کارکنان به استفاده از لباس های مناسب با رنگ های روشن و همچنین انتخاب رنگ مناسب و شاد برای روپوش دانش آموزان
تشویق بهترین طرح در زمینه شاداب سازی
اجرای طرح یک روز اداره مدرسه توسط دانش آموزان (در مدارس بخش سعدآباد اجرا می شود) تشکیل ایستگاه جایزه (بدین صورت که جوایز مختلفی در طبقات مختلف قرار می گیرد و ارزش جایزه ها متفاوت است و دانش آموزان با توجه به تعداد کارت تشویقی، حق انتخاب دارند.)
یاد دادن و تشویق دانش آموزان برای درست کردن کاردستی بدون دخالت والدین به منظور تقویت توانایی های فردی و اتکا به نفس.
وضعیت فیزیکی کلاس شامل رنگ، نور، چینش نیمکت ها، تهویه و تعداد دانش آموزان
اهمیت دادن به هدف در آموزش و تقویت انگیزه درونی
• زیباسازی و بهسازی فضای مدرسه: توسعه فضای سبز، ارتقای بهداشت و خدمات بهداشتی در مدرسه، توجه به ورزش و فضای تحرک و بازی.
• بهبود روابط انسانی و فضای عاطفی مدارس: تغییر نگرش اولیا، مربیان و دانش آموزان از طریق جلب مشارکت آنان در اداره امور مدرسه.
• ایجاد جو سازمانی مطلوب: احترام مدیر به کارکنان، تقویت روحیه کار گروهی و مشارکت، توجه به مشکلات افراد و انتظارات آنان، روابط حسنه افراد با یکدیگر، برگزاری جلسات مشترک با اولیا و مربیان و دانش آموزان، برگزاری جلسات و برنامههای غیررسمی با دانش آموزان.
• اصلاح شیوه های مدیریت: مشارکت دانش آموزان و اولیا در اداره امور مدرسه، فعالسازی مجامع و تشکلهای دانشآموزی، بهرهگیری از مدیریت مشارکتی.
• توسعه فعالیت های آموزشی و پرورشی با رویکردهای نوین: اهمیت دادن و توجه به ارزشیابی مستمر، فعالیتهای فرهنگی و هنری و فعالیتهای مکمل و فوق برنامه.
• اصلاح و بهبود روشهای تدریس: کاربست روشهای نوین و فعال در فرایند یاددهی ـ یادگیری، بهکارگیری راهکارها و راهبردهای کلاس شاد، توسعه و کاربرد روشهای تشویق کلامی و غیرکلامی.
• رنگ و پوشش دانش آموزان: توجه به ویژگی و خصوصیات روانی رنگها، روانشناسی رنگ ها در دورههای مختلف تحصیلی، توجه به دیدگاه اسلام درباره رنگها.
تشویق و تقدیر از فعالیت های کوچک و کم ارزش از نظر دیگران
زیبا و جذاب کردن محیط مدرسه و استفاده از رنگ های شادی آور در کلاس ها- سالن ها- دیوارهای حیاط
توجه به رعایت بهداشت فردی دانش آموزان
مشارکت مؤثر اولیای دانش آموزان در انجام امور مدرسه
پرهیز از ایجاد تنش در مدرسه
پرهیز از تنبیه- توهین، سرزنش، تحقیر در مدرسه
اجرای روش های تدریس فعال با محوریت کلاسی بانشاط
نصب عکس دانش آموزان ممتاز در تابلوی اعلانات
توجه خاص به زنگ تفریح
نمایش فیلم و اسلاید در مدرسه
تقویت فعالیت های هنری در مدرسه: گروه تئاتر- گروه سرود
حضور فعال آموزگاران با نشاط همراه با ظاهری مناسب و آراسته
چگونگی ایجاد نشاط در مدرسه
پرهیز از بی انضباطی و بی عدالتی در مدرسه
تقویت امید به آینده در دانش آموزان
بررسی عوامل مؤثر در افت تحصیلی و ترک تحصیل دانش آموزان
تقویت احترام متقابل بین دانش آموزان و دیگر کارکنان مدرسه
تهیه کارت تبریک به مناسبت تولد هر یک از دانش آموزان و حتی آموزگاران
توزیع شیرینی به مناسبت های مختلف از جمله جشن ها و میلاد ائمه بین دانش آموزان
ايجاد نشاط و شادابي يكي از مؤثرترين راه ها براي افزايش بهداشت رواني در جامعه است، مدرسه بعنوان يك نهاد مي تواند با بوجود آوردن زمينه ها و برنامه هايي باعث هر چه شاداب كردن جامعه شود. اگر در مدرسه شوق زندگي كردن بوجود آيد خود به خود اثرگذار بر جامعه خواهد بود. انسان هاي شاد زندگي خود را تحت كنترل دارند، مسئوليت پذيرند، هدفمند هستند، ديد مثبت به زندگي دارند. آينده نگر واميدوارند و در مقابل مشكلات و سختي ها از پاي نمي نشينند، قرآن دين اسلام را دين شادي معرفي نموده و مهمترين عوامل شادي را محبوبيت، مقبوليت و موفقيت، ايمان، هويت ملي و فرهنگي، خلاقيت عارفانه و حل مسئله ذكر كرده است، روانشناسان شادي و شور و نشاط را محرك انسان ها براي عمل مي دانند و جامعه شناسان جامعه شاد را جامعه موفق مي دانند. عواملي كه مي تواند باعث گسترش شادي شود در ابتدا خانواده است و سپس ديگر نهادها همچون مدرسه و نهادهاي فرهنگي مذهبي مي باشند كه هر كدام به نوبه خود وظايفي دارند كه در اينجا سعي مي شود پيشنهادات كاربردي جهت ايجاد شور و نشاط در مدرسه ارائه دهد.
در حقيقت آموزش و پرورش به مثابه درختي تنومند است كه براي تغذيه و باروري ميوه هايش نيازمند استفاده از منابعي است كه با هماهنگي و مساعدت، موجبات رشد آن را فراهم مي آورند. از سوي ديگر عناويني چون خلاقيت نقادي و نقدپذيري، بارش فكري، مهارت هاي زندگي، تغذيه و بهداشت فردي و جمعي، مدرسه ي شاد زماني در مدارس عملياتي خواهد شد كه تمامي عناصر اين مجموعه به باور لازم برسند و تحول و تغيير را به عنوان يك اصل در نظر بگيرند. شادماني احساسي است كه زندگي را چيزي خوب مي داند. شادماني به مفهوم دوام لحظات شاد ديروز، روحيه ي سرخوش امروز و زمان دشوار فرد است. آنچه اشخاص آن را شادي تجربه مي كنند نه يك شادي زودگذر بلكه يك احساس عميق و اين باور است كه به رغم مشكلات امروز همه چيز خوب است،يا به خوبي برگزار خواهد شد .انساني شاد است كه از زنده بودن خود احساس رضايت و خوشبختي كند، ديگران از او سود ببرند، آرزوها و نيازهاي فردش نيز تا حد نسبتاً زيادي تحقق يافته باشد و خوشبختي و شادماني اش مستدام باشد نه مقطعي و زودگذر
شروع فعالیت کلاس با قرائت سوره ای از قرآن و حفظ آن از طرف دانش آموزان.
تدریس به روش های مختلف از جمله با شعر، نمایش- نقاشی و هر روش دیگری که منجر به یادگیری بهتر دانش آموزان در سر کلاس درس می شود.
مسئولیت دادن به دانش آموزان به صورت نوبتی در کلاس.
گذشت و بخشش درمورد اشتباهات دانش آموزان و سخت گیری کردن در برخی موارد برای دانش آموزان بی قید و بی خیال.
ريچارد كارسون معتقد است كه شادماني حالتي از ذهن است نه رشته اي از حوادث، احساس آرامش بخش كه مي توانيد هميشه تجربه اش كنيد و با آن زندگي كنيد و نه چيزي كه براي يافتنش نياز به جستجو داشته باشيد، شادماني در خارج از وجود شما نيست شادماني يك احساس است.
مايكل ارگايل معتقد است كه شادي عبارت است از بودن در حال خوش حالي و سرور يا ديگر هيجانات مثبت يا عبارت است از راضي بودن از زندگي خود.
شادماني عبارت است از قضاوت و داوري انسان درباره ي چگونگي گذراندن زندگي خويش، اين نوع واحدي از بيرون به فرد تحميل نمي شود بلكه حالتي است دروني كه از هيجانات مثبت تأثير مي پذيرد
۱) تأسیس بانک جایزه و تشویق دانش آموزان با ارائه کارت امتیاز
۲) برپایی جشن های شادی و مسابقات مختلف
۳) تقویت و توسعه بازدیدهای علمی و تفریحی
۴) تشکیل نمایشگاه های متعدد با مشارکت دانش آموزان از دست سازهای کارهای تحقیقی امور آموزشی و پرورشی
۵) ورزش صبحگاهی به صورت دسته جمعی قبل از شروع کلاس
۶) دعوت از دانش آموزان موفق مدرسه جهت صحبت سرصف
شاید در اولین نگاه احساس کنیم که انجام همه امور فوق در مدارس مستم پرداخت هزینه های سنگین باشد و مسلماً در مدارس دولتی چنین امکانی وجود ندارد، لیکن با کمی تأمل به این نتیجه می رسیم که انجام بسیاری از این پیشنهادات فوق می تواند با درایت و مدیریت صحیح با حداقل بودجه و امکانات انجام شدنی باشد. و به اشکال مختلف می توان شادابی و طراوت را به کودکان و نوجوانان این مرز و بوم هدیه دهیم و در نهایت جامعه ای شاد داشته باشیم که این خود باعث بروز رشد استعدادها و خلاقیت ها در جوانان ما خواهد شد.
شاداب سازی و ایجاد روحیه شاد در دانش آموزان و جلوگیری از افسردگی آن ها باعث می شود افرادی هدفمند، کارآمد و مسئولیت پذیر در جامعه داشته باشیم. در این میان عوامل متعددی دست به دست هم داده تا این هدف محقق شود.
- مهمترین عامل نقش خانواده است، تربیت فرزند از اوان زندگی و ایجاد نشاط او و پیوند میان خانواده و مدرسه و تعامل این دو در ایجاد هماهنگی با هم می تواند روشی مؤثر برای ایجاد شادابی در فرزند پیدا و اجرا شود.
نقش مدرسه، معلمان و سایر اولیاء مدرسه بر کسی پوشیده نیست بنابراین با ایجاد مدرسه ای شاد می توان به پرورش افرادی شاد و کارآمد برای جامعه ای موفق امیدوار بود. به امید تحقق این امر مهم.
بي ترديد تربيت روحي و معنوي نوجوانان بايد از آغاز حيات آنان مدنظر قرار گرفته شود. دين سه جزء اصلي دارد:
۱- مذهبي بودن سازماني متضمن عضويت در مؤسسات ديني
۲- مذهبي بودن فردي كه تعهد فردي نسبت به دين دارند.
۳- عقايد ديني، عقايد هسته اي افراد هستند كه به دينشان و رابطه شان با خداي بوده است.
آشنا كردن دانش آموزان با لطافت طبيعت (آب و هوا، آفتاب، كوه، دريا و…) مي تواند نشاط و شادابي را با ادراك طبيعت خداوندي بدست آورد بطوري كه با ديدن هر يك از ابعاد طبيعت حتي بوييدن يك گل احساس لذت و شادماني كند. انجام مراسمات مذهبي مي تواند باعث شاداب سازي دروني و معنوي در مدارس باشد.
۱-معرفی الگوهای مناسب علمی، ورزشی، فرهنگی به دانش آموزان
۲-توجه به بهداشت روانی و جسمی دانش آموزان
۳-برگزاری جنگ خنده در مراسم صبحگاهی یا اعیاد که با گفتن لطیفه های مناسب و اخلاقی باعث ایجاد شور و نشاط و تخلیه هیجانی می شود.
۴-ایجاد تابلوی اعلانات تحت عنوان ایستگاه خنده که شامل شعرهای شادی آفرین و لطیفه های مناسب می باشد.
۵- استفاده از پیام های بهداشتی شاد در تابلوی اعلانات
۶- برگزاری جشن ها به مناسبت های مختلف
۷- برگزاری جنگ شادی خانوادگی در مدرسه
۸- برگزاری مسابقات ورزشی، تفریحی، فرهنگی، هنری و علمی بین دانش آموزان
۹- آموزش مهارت های زندگی (خودآگاهی، همدلی، ارتباط مؤثر، تصمیم گیری، حل مسأله، تفکر خلاق، تفکر انتقادی، توانایی حل مسئله، توانایی مقابله با استرس)
۱۰- برگزاری نمایشگاه آثار دانش آموزان
۱۱- برگزاری برنامه های صبحگاهی بانشاط و پربار همراه با موسیقی و ورزش
۱۲- کمک جهت رفع مشکلات دانش آموزان
۱۳- ایجاد تفکر مثبت نگری در دانش آموزان
۱۴- ارائه مفاهیم و ظرایف دینی به شیوه های جذاب
۱۵- روی آوردن به روش های سنتی و پرورشی در محیط مدرسه و اجرای یک برنامه جدید در هر روز یا هفته در زمانی مشخص در حدود ۱۰ دقیقه که زنگ استراحت پیشنهاد می شود.
دانشآموزان مدارس ما به جاي لذت دوران کودکي و فراگيري مهارتهاي زندگي مجبورند براي گذراندن دوران تحصيلات عمومي و گرفتن مدرک، مسيري طاقتفرسا را آن هم غالبا با بيرغبتي طي کنند. اين در حالي است که در کشورهاي توسعهيافته، فرد شادترين لحظات زندگي خود را در مدرسه ميگذراند و نه تنها با مدرسه احساس بيگانگي نميکند بلکه بخش عمدهاي از زندگي اجتماعي خود را در آنجا تجربه ميکند. اما اشکال در چيست و چه عيبي در نظام آموزشي ما وجود دارد که مدارس را براي بچهها خستهکننده کرده تا از هر فرصتي براي تعطيلکردن و به عبارتي گريزانبودن از درس و مدرسه استقبال كنند. سالهاست که بحث بازنگري در شيوه و نظام آموزشوپرورش، چه از نظر محتواي کتب درسي و چه از نظر ساختار و برنامههاي آموزشي و اداري مطرح است، اما اين تغييرات گوناگون نتوانسته مدرسه را براي دانشآموزان به محيطي جذاب و مفيد و شاد تبديل کند. از نظر نگارنده، عواملي وجود دارد که بدون شک مانع ايجاد و نهادينهشدن نشاط و سرخوشي در دانشآموزان ميشوند که ميتوان با شناخت و تعديل آنها اين دغدغه را برطرف كرد.
سنگين و حجيمبودن کتابهاي درسي دانشآموزان در تمام مقاطع که علاوه بر ايجاد خستگي و ددگي دانشآموزان، عملا فرصتي براي آموزش عميق مطالب باقي نميگذارد. محيط خشک و بدون جذبه مدرسه، ساختمان فرسوده و تزئينات و رنگآميزي نامناسب و نورگيرنبودن کلاسهاي مدرسه، تدريس به شيوههاي عموما سنتي، معلممحوري، اام پذيرش بيچونوچراي دانشآموز، عدم تعامل دوجانبه معلم و دانشآموز در فرايند کلاس که موجب بيحوصلگي و خستگي زودرس ميشود. رابطه غيرصميمي و خشک بين معلم و دانشآموز و اام به انجام تکاليف سنگين و بيتوجهي به نظرات و احساسات آنها، مسئله تنبيه بدني در برخي کلاسهاي درس که هرازگاهي اخباري از برخورد خشن معلم با دانشآموزان شنيده ميشود. همچنين از ديگر عواملي که موجب عدم رغبت دانشآموزان براي حضور در کلاسها و بيعلاقگي آنها به مدارس ميشود، برگزاري کلاسهاي صبح زود است که علاوه بر تأثيراتي که بر سلامتي بچهها دارد، آنها را از مدرسه بيزار ميکند. همچنين ايجاد استرس و اضطراب ناشي از روشهاي نادرست آموزشي و محيط مدرسه موجب بيانگيزگي دانشآموزان براي حضوري شاداب در مدرسه ميشود.
براي دستيابي به تحقق آرمانهاي مربوط به شادابسازي مدارس بايد تحولات جدي در نگرش مديران و مسئولان نظام آموزشوپرورش ايجاد كرد. در واقع شادابسازي مدارس را بايد در ابعاد ظاهري و ابعاد معنوي جستوجو کرد. با توجه به اينکه جامعه فردا را فرزندان امروز ما اداره خواهند کرد، اگر خوب تعليم بيابند و تربيت شوند جامعه نيز شاداب و منظم و خوشبخت و سالم خواهد بود. در غير اين صورت، هيچ اميدي نيست. براي اينکه سلامت جسماني و رواني دانشآموزان حفظ شود، بايد سعي کنيم با شناسايي عوامل مؤثر بر شادي، موجبات تقويت عوامل مثبت و تقليل عوامل منفي مؤثر بر شادي را فراهم کنيم. از آنجا که شادي بزرگترها عامل مؤثر در شادي و نشاط کودکان است و اوليا و مربيان غمگين نميتوانند فرزندان و دانشآموزاني شاد تربيت کنند، از اينرو با ارائه نظام اعتقادي براي دستيابي به شادي، ميتوان به افزايش شادي در ميان افراد جامعه کمک کرد. به اين ترتيب، مردم ميتوانند تغييري مثبت در زندگي خود به وجود آورند، احساس پيشرفت و لذت در زندگي داشته باشند و به شادي و مسرت دائمي دست يابند و فقط در اين صورت است که ميتوانند شادي و مسرت را در وجود کودکان خود نيز پرورش دهند.
شادزيستن براي کودک به همان اندازه مهم است که تغديه خوب، محبتکردن و حفاظت از او اهميت دارد، زيرا سلامت روحي و رواني و فيزيکي و جسماني او را تأمين ميکند. نرخ شادي و خنده در مدارس ما بسيار پايين است. ميزان شيوع خنده و توسعه فضاي فرحبخش در آموزشگاهها کم است. يکي از مشکلات هر جامعه غفلت از شادي و نشاط و در نتيجه افزايش بيماريهاي مختلف رواني از قبيل اضطراب و افسردگي است. در گذشته بهنظر ميرسيد که وظيفه آموزشوپرورش توليد عدهاي فارغالتحصيل است که فقط بتوانند امرار معاش کنند، اما امروزه کارکرد نظامهاي آموزشوپرورش علاوه برکسب مهارتهاي خواندن و نوشتن، کسب مهارت زيستن و حل مسئله و چگونگي رويارويي با چالشهاي هزاره سوم را دربر دارد و سرلوحه تعليم و تربيت در يک جمله خلاصه شده است: شوق زندگيکردن را به دانشآموزان بياموزيم». ولي بايد معتقد باشيم که درحقيقت رشد پايدار ما در گرو شادي پايدار است. در دنياي پراضطراب و پرتلاطم امروز، آرامش و داشتن خيالي آسوده، نعمتي است که همگان آرزوي آن را دارند. از امام باقر عليهالسلام نقل است: نزد خدا، عبادتي محبوبتر از شادکردن مؤمنان نيست». با اين گواهيهاي روشن از آموزههاي ديني و نيز سيره ائمه، چرا محيط مدرسه براي دانشآموزان که بندگان پاک و خوب خدا هستند و ميتوانند مؤمنان واقعي جامعه آينده باشند، محيطي شاد و بانشاط نباشد. مدرسه شاد ميتواند شوق زندگي را به دانشآموزان هديه دهد. روانشناسي به نام ديويد مايرز سلامت رواني فرد را در ميزان داشتن سرخوشي فرد ميداند و ميگويد سرخوشي نوعي احساس امنيت است؛ احساس اينکه زندگي به طور کلي بهخوبي ميگذرد». اين حالت خوشي و نشاط، آني و زودگذر نيست و داراي دوام نسبتا پايداري است که بستگي به عوامل متعددي دارد. دکتر ويليام فراي (استاد دانشگاه استانفورد) که تأثيرهاي خنده و شوخي را بر سلامت جسمي و روحي به مدت سه سال بررسي کرده است، ميگويد خنده در هر روز به اندازه ۱۰ دقيقه ورزش قايقسواري و پاروزدن براي کارکردن قلب و عروق بدن مفيد است. همچنين باعث تغيير شکل امواج مغزي و ضرباهنگ تنفس ميشود، از احساس درد ميکاهد و ترشح هورمونهاي مربوط به استرس را کاهش ميدهد و با افزايش فعاليت سلولهاي مدافع موجب تقويت ايمني بدن در مقابل بيماريها ميشود.
ورزش و تغذيه مناسب، به سلامت فکر و روان کمک ميکند زيرا ورزش ميزان بعضي مواد شيميایي موجود در مغز را تغيير ميدهد و موجب افزايش جريان خون و جذب اکسيژن ميشود. اين تغييرات ميتواند بر دستگاه اعصاب مرکزي اثر گذاشته و تغييرات خوشايندي را در احساس و حال فرد به وجود آورند. فعاليت بدني به خودي خود ميتواند ذهن انسان را از تمرکز بر افکار مزاحم و آزاردهنده باز دارد. همچنين چهره خندان و متبسم، برجستهکردن رفتارهاي مثبت، بهکاربردن کلمات محبتآميز در سخنان خود، دوري از خودخواهي و غرور، داشتن برنامههاي شاد همراه ساعات تفريح و استراحت، استفاده از گلهاي زيبا و معطردر محيط زندگي از راههاي شاديآفرين هستند.
معلم آهنگ و فضا و جو کلاس درس را تنظيم و برقرار ميكند. چنانچه قرار باشد که روح دانشآموز پرورش و رشد يابد، بايد اين روند از روح معلم آغاز شود. حال چنانچه روح معلم افسرده و ناتوان باشد، شانس ناچيزي براي تقويت و مراقبت از روح دانشآموزان وجود خواهد داشت. معلماني که حضور توانمند خود را هر روز در کلاس درس نميتوانند ارائه كنند، آنان از لحاظ انتقال فکر با دانشآموزان هماهنگ نيستند و برای پاسخگويي به نيازهاي دانشآموزان آمادگي ندارند. هر معلم بايد با توجه به هرگونه نقص در درک و دريافت دانشآموز بهعنوان نقصي در تدريس خود توجه و تلاش کند تا در خود توانايي کشف روشهاي جديد را به وجود آورد. معلم بايد اين امکان را داشته باشد تا بهترين روش ممکن را انتخاب کند. هر درسي در ميان درسها از اهميت ويژهاي برخوردار است و اگر شاگرد به ارزش آن درس آگاه شود، آن درس برايش معنيدارتر ميشود.
هيچ نسخهاي براي توسعه و پرورش بينقص يا يک مدرسه شاد و با روح و سرزنده وجود ندارد ولي ميشود راهکارهايي براي فعالکردن مدرسه و کلاس تدبير كرد تا شوق و انگيزه بيشتري در دانشآموزان به وجود آيد و نشاط بيشتري احساس شود. تشخيص اهميت مطالب غيرکلامي، توجه به زيبايي محيط آموزشگاه و کلاسهاي درس، برگزاري جشنها و مراسم مذهبي، شادابسازي ظاهري در مدارس، استفاده از قاريان با صوت و لحن زيبا در صبحگاه مدرسه به صورت زنده يا با استفاده از نوارهاي مناسب، استفاده از روشهاي فعال تدريس و تشويقکردن و ارزشگذاري براي ايجاد حس عزت و اعتمادبهنفس و در نتيجه احساس لذت و شادي از فعاليت، نمايش فيلم و اسلايد در مدرسه، تقويت فعاليتهاي هنري در مدرسه: گروه تئاتر- گروه سرود و همچنين پرهيز از بيانضباطي و بيعدالتي در مدرسه، تقويت اميد به آينده در دانشآموزان، بررسي عوامل مؤثر در افت تحصيلي و ترک تحصيل دانشآموزان، تقويت احترام متقابل بين دانشآموزان و ديگر کارکنان مدرسه، از عوامل مهم و تأثيرگذار است که بايد به این موارد توجه شود.
درباره این سایت